Tuesday, October 25, 2011

Neo-Gallican Thanksgiving

If it ain't Baroque...

Browsing online through the dozens of Neo-Gallican Breviaries produced in the eighteenth and nineteenth centuries (as one does), I was struck by the common appearance therein, not of the usual prayers of thanksgiving after Mass as in the traditional Roman Missal and Breviary, but of a different Gratiarum Actio post Missam, evidently composed in the eighteenth century (one surmises, by the revisers who compiled the famous 1736 Paris Breviary).

It principally consists of three psalms: Ps 22, Dominus regit me (a.k.a. "The Lord is my shepherd"); Ps 33, Benedicam Dominum in omni tempore ("I shall bless the Lord at all times"); and Ps 102 Benedic, anima mea, Domino, et omnia ("Bless the Lord, O my soul, and all that is within me").  These are accompanied with a suitable antiphon, being the Magnificat antiphon for 1st Vespers of Corpus Christi, O quam suavis est (which, incidentally, has the same tune as the great anthem to St Dominic, O lumen Ecclesiæ).

To this psalmody are added preces consisting of the usual threefold Kyrie, Lord's Prayer and versicles, followed by five collects (taken from the Gelasian Sacramentary and other sources) and a final, longer prayer, evidently for priests alone, taken from the 4th book of The Imitation of Christ, chapter 11.  In some French Breviaries, above all the Lyonnaise, to all this is prefixed the Te Deum for good measure.

I am still working on the English of the collects, but I find these psalms at least to be good to say in thanksgiving after Holy Communion, and indeed used this little Latin office (in length, about the same as one of the Little Hours), both with and without Te Deum to begin with, after Communion at morning Mass yester-day and to-day.


GRATIARUM ACTIO POST MISSAM.

Te Deum laudámus: * te Dominum confitémur.
Te ætérnum Patrem, * omnis terra venerátur.
Tibi omnes Ángeli, * tibi Cæli et universæ Potestátes:
Tibi Chérubim et Séraphim * incessábili voce proclámant:
Sanctus: Sanctus: Sanctus * Dóminus Deus Sábaoth.
Pleni sunt cæli et terra * majestátis glóriæ tuæ.
Te gloriósus * Apóstolorum chorus,
Te Prophetárum * laudábilis númerus,
Te Mártyrum candidátus * laudat exércitus.
Te per orbem terrárum * sancta confitétur Ecclésia:
Patrem * imménsæ majestátis;
Venerándum tuum verum * et unícum Fílium;
Sanctum quoque * Paráclitum Spíritum.
Tu Rex glóriæ, * Christe.
Tu Patris * sempitérnus es Fílius.
Tu, ad liberándum susceptúrus hóminem, * non horruísti Vírginis úterum.
Tu, devícto mortis acúleo, * aperuísti credéntibus regna cælórum.
Tu ad déxteram Dei sedes, * in glória Pátris.
Judex créderis * esse ventúrus.
Sequens versus dicitur flexis genibus
Te ergo quæsumus, tuis famúlis subveni, * quos pretióso sánguine redemísti.
Ætérna fac cum Sanctis tuis * in glória numerári.
Salvum fac pópulum tuum, Dómine, * et bénedic heréditati tuæ.
Et rege eos, * et extólle illos usque in ætérnum.
Per síngulos dies * benedícimus te;
Et laudámus nomen tuum in sæculum, * et in sæculum sæculi.
Dignáre, Dómine, die isto * sine peccáto nos custodíre.
Miserére nostri, Dómine, * miserére nostri.
Fiat misericórdia tua, Dómine, super nos, * quemádmodum sperávimus in te.
In te, Dómine, sperávi: * non confúndar in ætérnum.

Ps. 22.
Dominus regit me, et nihil mihi deerit: * in loco pascuæ ibi me collocavit.
Super aquam refectionis educavit me: * animam meam convertit.
Deduxit me super semitas justitiæ, * propter nomen suum.
Nam, et si ambulavero in medio umbræ mortis, non timebo mala: * quoniam tu mecum es.
Virga tua, et baculus tuus: * ipsa me consolata sunt.
Parasti in conspectu meo mensam, * adversus eos, qui tribulant me.
Impinguasti in oleo caput meum: * et calix meus inebrians quam præclarus est!
Et misericordia tua subsequetur me * omnibus diebus vitæ meæ:
Et ut inhabitem in domo Domini, * in longitudinem dierum.
Gloria Patri, et Filio: * et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper: * et in sæcula sæculorum. Amen.

Ps. 33.
Benedicam Dominum in omni tempore: * semper laus ejus in ore meo.
In Domino laudabitur anima mea: * audiant mansueti, et lætentur.
Magnificate Dominum mecum: * et exaltemus nomen ejus in idipsum.
Exquisivi Dominum, et exaudivit me: * et ex omnibus tribulationibus meis eripuit me.
Accedite ad eum, et illuminamini: * et facies vestræ non confundentur.
Iste pauper clamavit, et Dominus exaudivit eum: * et de omnibus tribulationibus ejus salvavit eum.
Immittet Angelus Domini in circuitu timentium eum: * et eripiet eos.
Gustate, et videte quoniam suavis est Dominus: * beatus vir, qui sperat in eo.
Timete Dominum, omnes sancti ejus: * quoniam non est inopia timentibus eum.
Divites eguerunt et esurierunt: * inquirentes autem Dominum non minuentur omni bono.
Venite, filii, audite me: * timorem Domini docebo vos.
Quis est homo qui vult vitam: * diligit dies videre bonos?
Prohibe linguam tuam a malo: * et labia tua ne loquantur dolum.
Diverte a malo, et fac bonum: * inquire pacem, et persequere eam.
Oculi Domini super justos: * et aures ejus in preces eorum.
Vultus autem Domini super facientes mala: * ut perdat de terra memoriam eorum.
Clamaverunt justi, et Dominus exaudivit eos: * et ex omnibus tribulationibus eorum liberavit eos.
Juxta est Dominus iis, qui tribulato sunt corde: * et humiles spiritu salvabit.
Multæ tribulationes justorum: * et de omnibus his liberabit eos Dominus.
Custodit Dominus omnia ossa eorum: * unum ex his non conteretur.
Mors peccatorum pessima: * et qui oderunt justum, delinquent.
Redimet Dominus animas servorum suorum: * et non delinquent omnes qui sperant in eo.
Gloria Patri, et Filio: * et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper: * et in sæcula sæculorum. Amen.

Ps. 102.
Benedic, anima mea, Domino: * et omnia, quæ intra me sunt, nomini sancto ejus.
Benedic, anima mea, Domino: * et noli oblivisci omnes retributiones ejus.
Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis: * qui sanat omnes infirmitates tuas.
Qui redimit de interitu vitam tuam: * qui coronat te in misericordia et miserationibus.
Qui replet in bonis desiderium tuum: * renovabitur ut aquilæ juventus tua:
Faciens misericordias Dominus: * et judicium omnibus injuriam patientibus.
Notas fecit vias suas Moysi, * filiis Israël voluntates suas.
Miserator, et misericors Dominus: * longanimis, et multum misericors.
Non in perpetuum irascetur: * neque in æternum comminabitur.
Non secundum peccata nostra fecit nobis: * neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis.
Quoniam secundum altitudinem cæli a terra: * corroboravit misericordiam suam super timentes se.
Quantum distat ortus ab occidente: * longe fecit a nobis iniquitates nostras.
Quomodo miseretur pater filiorum, misertus est Dominus timentibus se: * quoniam ipse cognovit figmentum nostrum.
Recordatus est quoniam pulvis sumus: * homo, sicut fœnum dies ejus, tamquam flos agri sic efflorebit.
Quoniam spiritus pertransibit in illo, et non subsistet: * et non cognoscet amplius locum suum.
Misericordia autem Domini ab æterno, * et usque in æternum super timentes eum.
Et justitia illius in filios filiorum, * his qui servant testamentum ejus:
Et memores sunt mandatorum ipsius, * ad faciendum ea.
Dominus in cælo paravit sedem suam: * et regnum ipsius omnibus dominabitur.
Benedicite Domino, omnes Angeli ejus: * potentes virtute, facientes verbum illius, ad audiendam vocem sermonum ejus.
Benedicite Domino, omnes virtutes ejus: * ministri ejus, qui facitis voluntatem ejus.
Benedicite Domino, omnia opera ejus: * in omni loco dominationis ejus, benedic, anima mea, Domino.
Gloria Patri, et Filio: * et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper: * et in sæcula sæculorum. Amen.

Aña. O quam suavis est, Domine, Spiritus tuus! qui, ut dulcedinem tuam in filios demonstrares, pane suavissimo de cœlo præstito, esurientes reples bonis, divites dimittens inanes. Sap. 12 et 16. Luc. 1.

Preces.
Kyrie, eleison. Christe, eleison. Kyrie, eleison.
Pater noster secreto usque ad
V/. Et ne nos inducas in tentationem:
R/. Sed libera nos a malo.
V/. Memoriam fecit mirabilium suorum misericors et miserator Dominus:
R/. Escam dedit timentibus se. Ps. 110.
V/. Quid est homo, quod memor es ejus?
R/. Aut filius hominis, quoniam visitas eum? Ps. 8.
V/. Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea;
R/. Et labiis exsultationis laudabit os meum. Ps. 62.
V/. Non nobis, Domine, non nobis;
R/. Sed nomini tuo da gloriam. Ps. 113.
V/. Nunc dimittis servum tuum, Domine, secundum verbum tuum, in pace;
R/. Quia viderunt oculi mei salutare tuum. Luc. 2.
V/. Domine, exaudi orationem meam;
R/. Et clamor meus ad te veniat. Ps. 101.
Oremus. (Sacr. Gelas. &c.)
Visita, quæsumus, Domine, familiam tuam: et corda sacris dicata mysteriis pervigili tuere pietate; ut remedia salutis æternæ, quæ te miserante percipiunt, te protegente custodiant.
Quæsumus, Domine, Deus noster, ut quos divina tribuis participatione gaudere, humanis non sinas subjacere periculis.
Cognoscimus, Domine, tuæ circa nos clementiæ largitatem: et ideo fiducialius imploramus, ut quos pascere non desinis immeritos, et digne tibi servire perficias, et donis uberioribus prosequaris.
Majestatem tuam, Domine, suppliciter exoramus, ne perire patiaris quibus tanta remedia providisti; sed cum divini frequentatione mysterii crescat nostræ salutis effectus.
Actiones nostras, quæsumus, Domine, aspirando præveni, et adjuvando prosequere; ut cuncta nostra oratio et operatio a te semper incipiat, et per te cœpta finiatur.
[Adjuvet nos gratia tua, omnipotens Deus; ut qui officium sacerdotale suscepimus, digne ac devote tibi in omni puritate et conscientia bona famulari valeamus: et si non possumus in tanta innocentia vitæ conversari ut debemus, concede nobis tamen digne flere mala quæ gessimus, et in spiritu humilitatis, ac bonæ voluntatis proposito tibi ferventius de cetero deservire; (Imit. Christi. IV. xi, 8.)] Per Christum Dominum nostrum. R/. Amen.

The last prayer, being directly from the Imitation of Christ, I now quote from an old translation:

Assist us with Thy grace, O Almighty God, that we who have taken upon us the priestly office, may be able to converse worthily and devoutly with Thee in all purity and good conscience. And if we are not able to have our conversation in such innocency of life as we ought, yet grant unto us worthily to lament the sins which we have committed, and in the spirit of humility and full purpose of a good will, to serve Thee more earnestly for the future.

No comments: